CÂY SẮN / KHOAI MÌ (Manihot esculenta)

                                                                       Canh tác sắn (Manihot esculenta)

  CÂY  SẮN Ở VIỆT NAM VÀ TRÊN THẾ GIỚI

     Sắn hay khoai mì ( họ đại kích) được trồng cách đây khoảng 5.000 năm - là cây lương thực lưu niên, có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Mỹ La Tinh. Hiện tại, sắn được trồng tại hơn 100 nước thuộc vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới và là nguồn thực phẩm của hơn 500 triệu người.

     Năm 2006 và 2007, sản lượng sắn thế giới đạt 226,34 triệu tấn củ tươi so với 2005/06 là 211,26 triệu tấn và 1961 là 71,26 triệu tấn. Các quốc gia có sản lượng sắn nhiều nhất là Nigeria (45,72 triệu tấn),  Thái Lan (22,58 triệu tấn) và Indonesia (19,92 triệu tấn). Về năng suất sắn, so với năng suất bình quân thế giới là 12,16 tấn/ha (FAO, 2008), quốc gia có năng suất cao nhất là Ấn Độ (31,43 tấn/ha), Thái Lan (21,09 tấn/ha), Việt Nam đứng thứ 10 thế giới về sản lượng sắn (7,71 triệu tấn).

    Tại Việt Nam, sắn là cây lương thực xếp thứ 3 sau lúa , ngô. Sắn cho sản lượng cao  và được canh tác phổ biến ở hầu hết các tỉnh của 8 vùng sinh thái, diện tích trồng sắn nhiều nhất ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Phần lớn vẫn canh tác theo lối truyền thống, tự phát, ít sử dụng các biện pháp kỹ thuật  canh tác tiên tiến ( chọn giống, cải tạo đất, bón phân, phòng trừ sâu bệnh…).

HƯỚNG DẪN KĨ THUẬT CANH TÁC  KHOAI MÌ/ SẮN ( TL Tham khảo)

    1- Chuẩn bị giống                                                                                                                                                            Cây làm giống phải thuộc nhóm cao sản ( năng suất 28 – 30 tấn/ha, tỉ lệ tinh bột 28% – 30% ) như  giống  KM 60, KM 95, SM 037-26…Từ khu sản xuất tốt/ ruộng/ vườn nhân giống, chọn cây dạng gọn, đạt 6 tháng tuổi, khỏe, thưa mắt, không sâu bệnh hay khô xước. Lấy phần 1/3 giữa thân cây cắt thành đoạn 15 – 20 cm có 4 – 6 mắt.  mỗi đoạn là 1  hom.

       Bảo quản hom  Gom 15-20 hom thành 1 bó, đặt các  bó theo chiều đứng ở nơi khô mát hoặc  trong bóng râm. Có thể cắm hom xuống đất thành cụm, mỗi cụm 𧋴 – 1000 hom.Theo cách này, có thể bảo quản giống được 2 tháng trước khi trồng. Khi bảo quản: nếu cần thì  dùng thuốc phòng trừ sâu bệnh

    ق- Chuẩn bị đất trồng   - Sắn ưa đất tơi xốp, sâu tầng đế cày. Cần cày sâu 20- 25 cm, cày 2 lần, mỗi lần cách nhau 10 – 15 ngày, bừa 2 lần: lần 1 ( sau khi cày lật  7 – 15 ngày) và lần 2 (sau lần 1) 5 – 7 ngày).         Trên đất dốc ( nương, rẫy…) khi trống sắn thì việc chống xói mòn là rất cần thiết, vì vậy cần thực hiện các biện pháp sau:

·         Lên luống trồng theo đường đồng mức ( vuông góc với độ dốc).

·         Trồng các loại cây chống xói mòn* theo đường đồng mức là rất cần thiết khi canh tác trên đất dốc ( cỏ vetiver, các cây thuộc họ đậu: lạc, đậu xanh, đậu đen, cốt khí… hoặc cây phân xanh khác).

Cây chống xói mòn còn làm tăng nguồn dinh dưỡng, hỗ trợ phục hồi độ phì của đất sau thu hoạch.

 *     Để chống xói mòn có thể phủ rơm rạ/ lá cây hoặc các phụ liệu khác sẳn nguồn  tại địa phương

   3- Thời vụ trồng

       + Trên  đất xám cần cải tạo đất trước khi trồng và trồng 2 vụ để giảm  thời gian và  nhân lực.

        Vụ 1: Trồng: tháng 4 – 5 thu hoạch: tháng 1 – 3 năm sau.Nên trồng sớm khi đất đủ độ ẩm,  khả năng mọc mầm của hom  sẽ tốt hơn.

        Vụ 2: Trồng: tháng 10 – 11 Thu hoạch : tháng 9 – 10 năm sau.

 + Trên các loại đất khác nên trồng vào mùa mưa ( tháng 5 – 6 ).

         + Khu vực miền Bắc Việt Nam chỉ trồng được 1vụ/ năm vào đầu xuân, thu hoạch cuối năm.

     4-    Phương pháp trồng

       Đặt hom: 

-          Khu vực đất tương đối bằng phẳng: đặt hom nằm ngang, song ở nới có mưa nhiều/ thoát nước kém cần lên luống hoặc líp và đặt hom đứng hoặc xiên.

-           Ngoài ra, nếu trồng vào cuối vụ mưa, ẩm độ đất thấp thì nên trồng hom đứng.

      Khoảng cách (giữa các hàng và cây)/ mật độ trồng: 

-          Đất tốt và trung bình: trồng với khoảng cách 1,0 x 1,0m, ( 10.000 cây/ha),

-          Đất xấu trồng với khoảng cách 1,0 x 0,8m ( 12. 500 cây/ha)  và 0,8 x 0,8m (16.000 cây/ha).

-          Nếu trồng xen, có thể trồng khoảng cách 1,2 x0,6m (14.000 cây/ha) hoặc 1,2 x 0,8m (11.000 cây/ ha)

     Trồng xen kẽ và luân canh 

       Đất bằng và đất có độ dốc thấp (độ dốc < 8%), nên trồng xen lạc / đậu xanh. Giữa 2 hàng sắn xen 2 hàng lạc và đậu xanh, khoảng cách giữa 2 hàng sắn là 1,0 – 1,2m, giữa 2 hàng lạc và đậu xanh là 0,25 – 0,3m và giữa 2 cây lạc và đậu xanh là 0,15 – 0,20m.

5-  Chăm sóc sau khi trồng

      Dặm hom: Cần kiểm tra đồng ruộng sau khi trồng: sau khi trồng 10 – 13 ngày/ kiểm tra độ nảy mầm của hom. Ngày thứ 18 - 20 , khi đất còn độ ẩm thì dặm các hom yếu/ không nảy mầm.

      Bón phân: Sắn là loại cây hút nhiều dinh dưỡng, để có năng suất cao cần phải bón phân đầy đủ và cân đối. Trên đất trồng sắn liên tiếp phải bổ sung phân bón nhiều hơn – nếu có phân hữu cơ thì càng tốt. 

      Phân bón Silic Silicamon Hùng Ngọc do Công ty TNHH TM & SX Hùng Ngọc sản xuất bằng dây chuyền và công nghệ hiện đại nên thích hợp với nhiều loại cây trồng và phổ biến  trên nhiều vùng đất – kể cả cây sắn – bởi hiệu quả làm tăng khả năng quang hợp tích lũy tinh bột trong củ, tăng sức chống chịu sâu bệnh, hạn chế đổ ngã ..đặc biệt là tăng năng suất và chất lượng củ sắn từ 15 -20%

    Xin chuyển tới nhà nông tham khảo Công thức chăm bón sắn dùng phân Silic Silicamon của Công ty TNHH TM & SX Hùng Ngọc.

-          Bón lót         ( lúc làm đất trước khi trồng)              Vi sinh Mộc Lan  25 kg  +   NPK 10-8-10   15 kg

-          Bón thúc 1 ( thúc tia củ sau trồng 25 -30 ngày)       NPK 15-5-10       20 kg   +   Silic Bo    200g

                                                                       ( có thể bón rạch rãnh hoặc hòa nước tưới)

-          Bón thúc 2  ( sau trồng 45 -50 ngày)     NK 16-12   15-17 kg   +   Kali 3 kg + Silic Bo    300g

  Phòng trừ sâu bệnh và cỏ dại

-  Bọ cánh cứng, nhện đỏ…thường gây hại ,có thể dùng các loại thuốc phòng trừ phổ biến.

-  Kết hợp làm cỏ, phun thuốc trừ cỏ: Phun thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm ngay sau khi trồng hoặc sau khi nhổ cỏ 1 lần ( sau trồng 20 – 30 ngày).

      Khi phun trừ cỏ cần chú ý đảm bảo lượng nước pha phun và độ ẩm đất sao cho thuốc có thể ngấm xuống đất 2 – 3cm.

- Nếu có điều kiện nên dùng màng PE phủ bề mặt ruộng

6-  Thu hoạch , bảo quản

-          Để đảm bảo năng suất và tỷ lệ tinh bột cao, chất lượng bột tốt….Tùy điều kiện đất đai, khí hậu vùng trồng và  TGST từng giống mà xác định thời gian thu hoạch thích hợp. Ví dụ: giống sắn KM 94 có thể cho thu  sau trồng 7 – 11 tháng Giống sắn KM 60 thu sau trồng 6 – 8 tháng….

-          Dấu hiệu xác định thời điểm thu hoạch: Hàm lượng tinh bột trong củ đã đạt từ 27 – 30%/ lá chuyển  màu từ xanh sang vàng nhạt và cây đã rụng gần hết lá ngọn (còn khoảng 6 – 9 lá).

-         Tốt nhất là thu hoạch đến đâu thì chế biến/ vận chuyển đến nơi chế biến ngay, tránh để lâu hoặc phơi nắng quá 24 giờ làm giảm lượng tinh bột củ.